چگونگی رویارویی با کمرویی دانش آ موزان

تاریخچه استفاده از کلمه کمرویی
فرهنگ لغت انگلیسی آکسفورد می گوید که اولین استفاده ی ثبت شده از این لغت در یک شعر آنگلوساکسون بوده است که حدود هزار سال بعد از میلاد مسیح سروده شده است . در آن شعر معنی این لغت " به سهولت ترسانده شده " است. " کمروبودن " نشانگر صفت فردی است که " به خاطر ترسویی ، احتیاط کاری و بی اطمینانی ، نزدیک شدن به او مشکل است . " فرد کمرو" هشیارانه از مواجهه با افراد یا چیزهایی مشخص یا انجام کاری همراه آنان بیزار است. " در گفتار یا کردار خود ملاحظه کار است ، از ابراز وجود بیزار است و به طور محسوسی ترسو است. ممکن است فرد کمرو " کناره گیر یا بی اعتماد باشد و یا شخصیتی پرسش انگیز ، بی اعتماد و مشکوک داشته باشد." فرهنگ لغت" و بستر"کمرویی را به عنوان " ناراحت بودن در حضور دیگران " تعریف می کند.
کمرویی در میان دانش آموزان خردسال شایعتر از بزرگسالان است . بسیاری از بزرگسالانی که خود را غیر کمرو می بینند با برنامه ریزی ، بر کمرویی دوران کودکی خود غلبه کرده اند ، معهذا تحقیق ما مؤکداً این باور را که کمرویی فقط عارضه ی دوران کودکی است ، رد می کند. ممکن است این پدیده در میان کودکان آشکارتر باشد ، زیرا آنان عموماً نسبت به بزرگسالان در معرض بررسی دقیق تر روزانه اعمالشان قرار دارند. اما کمرویی در میان بخش قابل ملاحظه ای از جمعیت بزرگسالان ادامه می یابد.
کمرویی به یک معنا ، یک خصیصه جدی در زندگی فردی و خانوادگی و خسران حیات اجتماعی است . همیشه توده ای از ابرهای تیره کمرویی ، طلوع خورشید وجود و ظهور استعداد های نهفته خیل نوجوانان و جوانان مستعد و هوشمند را پنهان می کند .
به کلام ساده ، کمرویی یعنی خود توجهی فوق العاده و ترس از مواجهه شدن با دیگران زیرا کمرویی نوعی ترس یا اضطراب اجتماعی است که در آن فرد از مواجهه شدن با افراد نا آ شنا و ارتباطت اجتماعی گریز دارد .
کمرویی از دیدگاه بین فرهنگی
کمرویی پدیده ی گسترده و متنوعی است که نزد افراد، خانواده ها، جوامع و فرهنگ های مختلف معانی متفاوتی دارد. کودک یا نوجوانی ممکن است از نظر روان شناسی اجتماعی فردی کمرو باشد، اما از نظر خانواده یا مدرسه به عنوان یک کودک یا نوجوان مؤدب و متین تلقی گردد. به عبارت دیگر بعضی ها افراد کمرو را انسان هایی ساکت، مؤدب و محترم می دانند و تصور می کنند که این قبیل افراد، شهروندان سالم و بی آزاری هستند و برخی نیز افراد کمرو را انسان هایی مطیع، حرف گوش کن، مستعد و مقبول اجتماع می دانند. بعضی نیز کمرویی را برای دختران امری عادی و صفتی مثبت تلقی می کنند و آن را برای پسرها یک ویژگی یا منش ناپسند می دانند، در حالی که کمرویی همان گونه که قبلاً اشاره شد، یک معلولیت اجتماعی و مانع رشد مطلوب شخصیت است و برای هر دو جنس امری است نامطلوب و نابهنجار. برخی دیگر، کمرویی را در افراد، بخصوص نزد دختران مترادف باحیا و عفت می دانند و آن را تأیید، تمجید و تشویق می کنند؛ در حالی که «حیا» یکی از برجسته ترین صفات انسان های متعالی بوده، شاخص ایمان و بیانگر رشد مطلوب شخصیت است. به بیان دیگر قدرت خویشتن داری امری است ارادی و ارزشمند و برعکس کمرویی پدیده ای کاملاً غیر ارادی، ناخوشایند و حکایتگر ناتوانی و معلولیت اجتماعی است. پدیده ی کمرویی در کشورهای مختلف و از دیدگاه مطالعات بین فرهنگی، حاکمیت نظام های ارزشی متفاوت و غالب بودن بعضی از اهداف خاص تربیتی در خانه و مدرسه نیز بسیار مهم و قابل توجه است. در بسیاری از جوامع غربی که کارگزاران آنها به طور مستقیم و غیرمستقیم مشوق و مروج رقابت های گسترده، فزون خواهی های فردی، آزادی های فوق العاده ی شخصی و سلطه طلبی و لجام گسیختگی فرهنگی هستند، به لحاظ شایع بودن همین اندیشه ی خودمحوری، برتری جویی، منفعت طلبی و پرخاشگری در خانواده و کلاس و مدرسه درصد افراد مبتلا به کمرویی فوق العاده کمتر از جوامعی است که کودکان و نوجوانان را به سختکوشی و تلاش، قناعت و سازگاری و تواضع تشویق می کنند. اما در کشورهایی که مردم عمدتاً با تبعیت پذیری محض و شخصیت انفعالی زندگی می کنند، حکومت های دیکتاتورمنش، آزادی های مشروع فردی و اجتماعی را کاملاً محدود می کنند، فرصت تقویت احساس خودپنداری و رشد مطلوب شخصیت افراد فراهم نمی شود و زمینه ی پدیدآیی رفتارهای پرخاشگرانه، کمرویی و اجتماع گریزی بیشتر مشاهده می گردد. بر همین اساس در جوامع کمونیستی، کمرویی در میان اقشار مختلف جمعیت به مراتب بیش از جوامع دیگر است. انتظار این است که در جوامع اسلامی با توجه به ارزش های والای قرآنی و وظایف و تکالیف شرعی فردی و گروهی، ضرورت پذیرش مسئولیت های اجتماعی و اتصاف به فضیلت های اخلاقی، کودکان، نوجوانان و بزرگسالان به دور از افراط و تفریط، در تربیت اجتماعی رشدی متعادل و متوازن داشته باشد و افراد، با تجلی شجاعت اخلاقی در گفتار و رفتار ایشان از کمرویی، جسارت و پرخاشگری برکنار باشند. بدون تردید مسلمانان کمرو نمی توانند در انجام بعضی از وظایف و مسئولیت های اجتماعی خود موفق باشند. فی المثل خمیر مایه ی ایفای وظیفه ی مهم امر به معروف و نهی از منکر برخورداری از شجاعت اخلاقی و مهارت برقراری ارتباط اجتماعی متقابل، مؤثر و مفید است.
کمرویی و اضطراب اجتماعی

کمرویی و تاثیر آن در فرایند یاد گیری زبان دوم

کمرویی اغلب درست تفسیر نشده است ، زیرا کمرویی فقط یک هیجان نیست بلکه ترکیبی از ترس ، تنش ، نگرانی و خجالت است . بچه های کمرو با عدم اعتماد به نفس و شرمندگی خود را نشان می دهند و این مورد ،‌بخصوص در مواقعی مشاهده می شود که در مرکز توجه جمع یا در محیطی جدید قرار می گیرند . تغییر محیط و فشارهای تحصیلی نیز از عواملی اند که رفتار چنین دانش آ موزانی را تشدید می کنند . علایم کمرویی شامل بیزاری از نگاه خیره ، آ هنگ ملایم صدا و گفتار مردد یا همراه با ترس و لرز است .
وراثت ، فرهنگ و محیط هر یک می تواند نقش مهمی در کمرویی یک دانش آموز داشته باشد . اگر خانواده فرد تمایل به انزوا و کناره گیری از دیگران داشته باشد ، این احتمال وجود دارد که بچه ها نیز افرادی خود دار باشند ، یعنی به راحتی احساسات درونی خود را ابراز نکنند . علاوه بر این ، اگر بزرگسالانی که در زندگی بک بچه وجود دارند ، دائما به جای او حرف بزنند یا به او خود مختاری و استقلال اندکی بدهند ، ممکن است موجب کمرویی وی گردند . مشکلی که یک دانش آ موز شدیدا کمرو دارد این است که ممکن است توسط سایر همسالان ، شخصی دارای رفتار غیر دوستانه و بی علاقه به ارتباط با دیگران در نظر گرفته شود . بچه ها ممکن است از بازی کردن با یک بچه خجالتی خود داری کنند و در نتیجه رشد اجتماعی آن بچه دچار اختلال شده ، احتمال این که که کمبود عزت نفس دچار شود ، افزایش پیدا می کند . کمبود مهارت های ارتباطی و دوست یابی در بچه ها کمرو ممکن است باعث احساس تنهایی و افسردگی گردد که این خود می تواند مانع شود که آ نان از تمام توانایی های خود استفاده کنند . معلمان می توانند به بچه هایی که کمرویی مانع رشد اجتماعی و یادگیری آ نان می گردد ، کمک کنند که به راحتی با دیگران گفتگو نمایند . مربی که مشغول تدریس و آ موزش زبان دوم می باشد نمی تواند براحتی از کنار این مشکل بزرگ که مانند د‍ژی مستحکم مانع فرایند یاد گیری دانش آ موزش می شود بگذرد . البته این مشکل همچنان که عواملی چون محیط ، وراثت و فرهنگ در آن نقش بسزایی داشتن و در واقع بیشتر عوامل آن تزریقی بود ( به طور ناخواسته ) با دست به دست هم دادن اولیا ، مربیان آموزشی ( شامل معلم کلاس ، مدیر ، معاونین و حتی خدمتگزار آ موزشگاه ) به مرور زمان مرتفع گردد .
چگونه مهارت اجتماعی یک دانش آ موز کمرو را پرورش دهیم ؟
الف : با کوشش در جهت درک افکار ، ترس ها و دیگر هیجانات دانش آ موز کمرو ، رابطه ای مراقبت کننده با وی بر قرار کنید . به وی اطمینان مجدد بدهید که برای همه بچه ها پیش می آ ید که گاهی قادر به ابراز احساساتشان نیستند .
ب: از آن جا که دانش آ موز کمرو وقتی با صدای بلند مورد خطاب واقع می شود ، ممکن ا ست خجالتی گردد، با او با ملایمت صحبت کنید . خود را آ ماده کنید که وقتی از چنین دانش آ موزی سئوال کردید صبورانه منتظر پاسخ باشید ، زیرا ممکن است برای پاسخ دادن احتیاج به زمان داشته باشد .
پ: سکوت یک دانش آ موز کمرو را در پاسخ به درخواست مشارکت بپذیرید . به او فرصت دهید که خود را با وضعیت پیش آ مده سازگار نماید . این کار احساس امنیت و اعتماد به نفس را در او افزایش خواهد داد .
ت: از تحت فشار قرار دادن چنین دانش آ موزی برایشرکت در یک فعالیت گروهی خود داری کنید ، در عوض برای ترغیب او به تعامل با سایر همسالان از روش های غیر تهدید آ میز استفاده کنید .
ث: صفات بارزی ( چون مهربانی ، صداقت ، ورزشکار بودن ، نظم و انضباط ویا توانایی های تحصیلی ) این قبیل دانش آ موزان را شناسایی و برجسته کنید . اگر شما احساس می کنید که توجه به چنین دانش آ موزی در جمع او را خجالت زده خواهد کرد ، از او به صورت خصوصی تعریف کنید .
ج: به دانش آ موز خجالتی کمک کنید که بفهمد هر کسی اشتباه می کند و هیچ کس صد در صد کامل نیست .
چ: از بر چسب زدن ٌ خجالتی بودن ٌ به این قبیل دانش آ موزان بپرهیزید .زیرا بدینوسیله او هر گز نمی تواند خود را از این حالت خارج کند .
ح: از دانش آ موزان خجالتی و کمرو بخواهید موقع صحبت سرشان را بالا نگه دارند ، لبخند بزنند و به او بگویید اگر شما هنگام صحبت کردن به من نگاه کنید من بهتر حرف های شما را متوجه می شوم .
خ: مربیا ن باید این نکته را مد نظر داشته باشند ، همچنان که یک کبوتربرای پرواز نیاز به دو بال قوی و سالم دارد ، دانش آ موزان ما هم برای رشد و تعالی نیاز به دو پایگاه مستحکم و قوی و سالم دارند که آن هم محیط گرم و صمیمی خانه و مدرسه می باشد . بر همه ی پدران و مادران، به خصوص کسانی که فرزند کمرویی در خانه دارند فرض است که به رغم همه ی اشتغالات فکری و شغلی، کوشش کنند که در شبانه روز، ساعت و ساعاتی را صرفاً به گفت و گوهای صمیمی با کودکان و نوجوانان گوش جان سپردن به سخنان زیبا و دوست داشتنی ایشان اختصاص دهند. باید مواظب بود که مبادا تنوع برنامه های تلویزیونی و گذراندن اوقات فراغت در خانه به صورت کاملاً انفعالی وایستا، زمینه ساز کمرویی ها و کژروی ها در کودکان و نوجوانانی که تشنه ی کلام شیرین و نگاه های محبت آمیز اولیای خود هستند، نشود. (درصد قابل توجهی از کوکان و نوجوانانی که دچار مشکلات گوناگون عاطفی و اختلالات رفتاری نظیر: کمرویی، حساسیت فوق العاده، گوشه گیری، لجبازی و پرخاشگری می باشند، متعلق به خانواده هایی هستند که به دلایل مختلف، به خصوص عادت به تماشای برنامه های تلویزیونی، ویدئویی و استفاده از برنامه های ماهواره ای، فرصت برقراری ارتباط کلامی و عاطفی با یکدیگر را ندارند و بعضاً میانگین زمان گفت و گوهای والدین با فرزندانشان به یک دقیقه در شبانه روز هم نمی رسد!
توجه ویژه به فرزندان خانواده و تکریم شخصیت ایشان در گفت و شنودها، اظهار نظرها و تصمیم گیری های خانوادگی بسیار حائز اهمیت است. خانواده هایی که از نعمت وجودی فقط یک فرزند برخوردارند نیز باید توجه داشته باشند که فرزند ایشان علاوه بر این که نیاز دارد با اولیای خود مصاحبت دلنشینی داشته باشد، لازم است از معاشرت و مصاحبت با کودکان و نوجوانان همسال خود نیز برخوردار شود و بر تجارب خوشایند اجتماعی خویش بیفزاید.
مسلماً فراهم کردن چنین تجارب ارزشمندی با نظارت، هدایت و حمایت روانی والدین فوق العاده مؤثر و مفید است و در تربیت اجتماعی این قبیل کودکان و درمان کمرویی احتمالی ایشان کاملاً مؤثر و مفید خواهد بود.
لذا مربیان باید یک رابطه منظم با اولیا چنین دانش آ موزانی داشته باشند ، از اولیا بخواهند که مهارت های اجتماعی را در فرزندانشان تقویت کنند . اجازه دهند در موقع خاصی که پیش می آ ید خودشان از خود دفاع کنند و حرف شان را بزنند ، نگوئید او نمی تواند ، اجازه دهید بعضی از کارهایش را بطور مستقل انجام دهد ، در صحبت کردن زود حرفشان را قطع نکنید ، اجازه دهید بخصوص زمانی که در خانه مهمانی برگذاز می شود در صحبت ها او هم بتواند صحبت کند ، به او اجازه خرید بعضی لوازم منزل را بدهید حتی اگر نتواند مرغوبترین را بخرد . خجالتی بودن او را به عنوان یک بیماری تلقی نکنید بجای آن میتوانید بگویید او متفکر است . البته اولیا و مربیان باید دقت کنند که رهایی از این وضعیت بسیار تدریجی می باشد و زمان بر است پس باید صبورانه به این مسئله نگاه کنند .
منابع:
1- http://www.tebyan.net/index.aspx?pid=3159
2-http://www.edum.blogfa.com/post-92.aspx
3- http://old.tebyan.net/Teb.aspx?nId=14656
4- ماهنامه پیوند ، شماره 316 ، بهمن 84 ، ص 30
------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------